Charlotte Brontë sinh ngày 21 tháng 4 năm 1816 tại Thornton, Yorkshire, Anh, là con thứ ba trong sáu anh chị em của mục sư Patrick Brontë và Maria Branwell. Khi mẹ mất sớm, cha của Charlotte Brontë đã đưa các con chuyển đến sống tại Haworth, một ngôi làng nhỏ ở Yorkshire, nơi cảnh thiên nhiên hoang dã và u buồn đã nuôi dưỡng trí tưởng tượng phong phú của các cô gái. Charlotte Brontë, Emily và Anne, đã sớm thể hiện tài năng văn chương thông qua những câu chuyện và vở kịch tự sáng tác.

Cuộc sống tại Haworth không hề dễ dàng. Charlotte Brontë và các em phải đối mặt với nhiều khó khăn và bi kịch, trong đó cái chết sớm của hai chị gái lớn Maria và Elizabeth tại trường Cowan Bridge vì điều kiện sống tồi tệ là một cú sốc lớn. Chính những trải nghiệm đau thương này đã ảnh hưởng sâu sắc đến tâm hồn và tư tưởng của cô, điều này thể hiện rõ nét trong các tác phẩm sau này của Charlotte Brontë. Sau khi rời khỏi trường Cowan Bridge, cô và các em tự học tại nhà dưới sự hướng dẫn của cha. Năm 1842, Charlotte Brontë cùng em gái Emily đến Brussels để học và giảng dạy tại một trường nội trú, nhưng sau đó họ trở về Haworth sau cái chết của dì Branwell. Chính tại đây, Charlotte Brontë đã bắt đầu sự nghiệp viết lách một cách nghiêm túc. Năm 1846, ba chị em nhà Brontë xuất bản tập thơ dưới bút danh nam giới - Currer, Ellis và Acton Bell - để tránh sự phân biệt đối xử. Tuy không đạt được thành công thương mại, nhưng tập thơ đã mở đường cho Charlotte Brontë tiếp tục viết tiểu thuyết.

Jane Eyre là một tiểu thuyết lãng mạn được xuất bản vào năm 1847 và ngay lập tức gây tiếng vang lớn. Tác phẩm không chỉ mang lại danh tiếng cho Charlotte Brontë mà còn khẳng định vị thế của cô trong làng văn học Anh. Với tài năng kể chuyện xuất sắc và sự đồng cảm sâu sắc với nhân vật, Charlotte Brontë đã tạo nên một tác phẩm vượt thời gian, chạm đến trái tim của hàng triệu độc giả trên khắp thế giới. Cuộc đời của Charlotte Brontë không chỉ có những thành công rực rỡ mà còn đầy bi kịch. Cái chết của ba người em ruột - Emily, Anne và Branwell - trong vài năm ngắn ngủi đã để lại nỗi đau khôn nguôi trong lòng cô. Charlotte Brontë qua đời vào ngày 31 tháng 3 năm 1855 và đã để lại di sản văn học vô giá với những tác phẩm chứa đựng sự nhạy cảm, tinh tế và lòng nhân ái. 

Jane Eyre kể về cuộc đời đầy sóng gió của Jane Eyre, từ một cô bé mồ côi bị ngược đãi đến khi trở thành một phụ nữ độc lập và kiên cường. Từ những năm tháng tuổi thơ đầy đau khổ tại nhà người dì ghẻ Mrs. Reed, Jane được gửi tới trường Lowood, nơi cô phải chịu đựng những điều kiện sống khắc nghiệt. Tại đây, Jane gặp Helen Burns và Miss Temple, những người đã truyền cho cô bài học về lòng kiên nhẫn và sự chấp nhận.

Sau khi rời khỏi Lowood, Jane trở thành gia sư tại Thornfield Hall và gặp Edward Rochester. Mối quan hệ giữa Jane và Rochester phát triển mạnh mẽ, nhưng cũng đầy thử thách khi Jane phát hiện ra bí mật về người vợ điên loạn của Rochester, Bertha Mason. Jane quyết định rời bỏ Thornfield để giữ vững lòng tự trọng và tìm kiếm sự tự do. Cuối cùng, sau nhiều biến cố, Jane và Rochester đoàn tụ và khép lại câu chuyện tình yêu đầy bi kịch nhưng cũng rất đỗi ngọt ngào.

Tuổi thơ và cuộc sống tại trường Lowood

Tuổi thơ của Jane Eyre là một chuỗi ngày buồn tủi và cô đơn, bị người dì ghẻ Mrs. Reed ngược đãi và các anh chị em họ xa lánh. Jane sống trong sự cô lập, chịu đựng những lời lăng mạ và bạo hành từ người thân. Nhưng cũng nhờ điều này mà Jane đã bộc lộ sự phản kháng nội tại mạnh mẽ cô đã đè nén từ lâu và đó cũng chính là phẩm chất sẽ theo cô suốt cuộc đời.

“Tôi không phải là người xấu, chỉ là tôi không thể chịu đựng được việc bị đối xử bất công.”

Thời khắc Jane phát ra câu nói ấy thì đó không chỉ thể hiện sự phản kháng mà còn là một lời tuyên ngôn về nhân phẩm và lòng tự trọng. Jane không chấp nhận sự bất công và sẵn sàng đấu tranh để bảo vệ quyền lợi của mình. Chính sự phản kháng này đã giúp cô không bị biến chất trong một môi trường đầy áp bức.

Bị gửi đến trường Lowood, nơi có những điều kiện sống khắc nghiệt, Jane vẫn giữ được sự kiên cường và lòng tự trọng. Chính tại đây, cô gặp Helen Burns - một người bạn thân thiết và Miss Temple - người thầy luôn khuyến khích và hỗ trợ cô. Qua Helen, Jane học được bài học về lòng kiên nhẫn và sự chấp nhận. Tuy nhiên, Jane không chấp nhận bất công, và chính sự quyết tâm này đã giúp cô vượt qua những thử thách tại Lowood. Điểm đặc biệt nhất ở đây chính là Helen Burns được xem là một nhân vật mang tính triết lý sâu sắc nhất. Charlotte Brontë đã xây dựng nhân vật Helen và truyền tải những thông điệp quan trọng về cuộc sống và con người thông qua nhân vật Helen Burns. Những lời nói của Helen không chỉ là một lời khuyên mà còn là một triết lý sống. Jane đã học được rằng, trong cuộc sống, con người không thể tránh khỏi những nghịch cảnh, nhưng điều quan trọng là cách mà chúng ta đối diện với chúng.

“Cuộc sống đối với tôi là quá ngắn để nuôi dưỡng sự thù địch hay ghi chép những sai lầm.”

“Chúng ta không thể lựa chọn những gì xảy đến với mình, nhưng chúng ta có thể lựa chọn cách đối mặt với nó.”

Trường Lowood đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng Jane. Từ những người bạn đến những người thầy, tất cả đã hình thành nên một Jane Eyre kiên cường, quyết đoán. Môi trường khắc nghiệt tại Lowood như một bệ phóng giúp Jane trưởng thành và biết trân trọng những giá trị đích thực của cuộc sống. Tại đây, Jane không chỉ học được kiến thức mà còn học được những bài học quý giá về lòng nhân ái, sự kiên trì và lòng tự trọng. Tất cả những điều này đã hình thành nên một cô nàng Jane Eyre mạnh mẽ và độc lập, sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách trong cuộc sống. Khi bị đối xử bất công, Jane đã thể hiện sự phản kháng mãnh liệt, sẵn sàng đấu tranh để bảo vệ cho bản thân cô và cũng là bảo vệ cho chính lòng tự tôn của mình.

“Khi ta bị chèn ép không vì lí do gì cả, thì ta nên vùng lên kháng cự lại, mạnh mẽ đến mức dạy cho kẻ áp bức kia một bài học, khiến hắn không bao giờ dám lặp lại hành động đó một lần nữa.” 

Thời gian làm gia sư tại Thornfield Hall

Trở thành gia sư tại Thornfield Hall là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời Jane Eyre. Tại đây, cô gặp Edward Rochester, một người đàn ông bí ẩn nhưng cuốn hút. “Đôi mắt anh ấy luôn mang một nỗi buồn không thể giải thích được.” Jane đã nhận xét về người đàn ông quý tộc giàu có - Rochester trong những lần gặp đầu.

Tình yêu giữa Jane và Rochester không chỉ là sự gắn kết giữa hai tâm hồn mà còn là sự đấu tranh với những định kiến xã hội và những bí mật đen tối. Khi Jane phát hiện ra sự tồn tại của Bertha Mason - người vợ điên loạn của Rochester, cô đã phải đưa ra quyết định khó khăn, Jane nói: “Tôi phải rời xa anh ấy, dù trái tim tôi đau đớn.”

Trong khoảng thời gian tại Thornfield, Jane không chỉ là một gia sư mà còn là một người bạn đồng hành với Rochester. Mối quan hệ của họ phát triển từ sự tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau. Jane không bị Rochester làm lu mờ, ngược lại, cô trở nên mạnh mẽ và tự tin hơn. Tình yêu của họ không chỉ là sự lôi cuốn thể xác mà còn là sự đồng điệu của tâm hồn và trí tuệ.

“Tôi yêu anh ấy, không phải vì vẻ bề ngoài hay tài sản của anh ấy, mà vì anh ấy là người bạn tri kỷ của tôi.”

Mối quan hệ giữa Jane và Rochester phản ánh sâu sắc những xung đột nội tâm và xã hội mà họ phải đối mặt. Jane luôn giữ vững nguyên tắc và giá trị của mình, bất chấp những cám dỗ và thử thách và cô đã thể hiện rõ ràng lập trường kiên định cùng với lòng tự trọng của mình, luôn tuân thủ những nguyên tắc đạo đức dù phải đối mặt với bất kỳ thử thách nào.

“Các luật lệ và nguyên tắc không dành cho những thời điểm không có sự cám dỗ, mà chính là cho những khoảnh khắc như thế, khi cơ thể và linh hồn trỗi dậy chống đối những quy tắc chặt chẽ và không thể bị xâm phạm. Nếu vì cám dỗ mà em phá vỡ chúng thì chúng còn có giá trị gì nữa?”

Các luật lệ và nguyên tắc không phải được lập ra để tuân theo trong những lúc dễ dàng mà chính là để kiểm soát và định hướng hành vi của mỗi người trong những thời điểm khó khăn, khi cám dỗ và thử thách xuất hiện. Trong những lúc cơ thể và linh hồn trỗi dậy, phản kháng lại các quy tắc chặt chẽ, lúc ấy mới thấy được giá trị thực sự của những luật lệ này. Nếu vì sự cám dỗ mà ta phá vỡ những nguyên tắc thì những luật lệ và nguyên tắc đó còn có ý nghĩa gì?

Các quy tắc và luật lệ không chỉ đơn thuần là những điều khoản, mà chúng mang theo giá trị đạo đức và kỷ luật, duy trì sự công bằng, trật tự và đạo đức trong cuộc sống. Chúng chính là thước đo của lòng kiên định và sự chính trực. Khi đứng trước sự cám dỗ và vẫn giữ vững được những quy tắc, đó là lúc ta thực sự hiểu và cảm nhận được giá trị của chúng. Ngược lại, nếu phá vỡ chúng khi bị cám dỗ, thì con người không những làm mất đi giá trị của các quy tắc mà còn đánh mất chính bản thân mình.

Cuộc đấu tranh nội tâm và sự tự nhận thức

Jane Eyre không chỉ là một câu chuyện tình yêu mà còn là một hành trình tự nhận thức và đấu tranh với những chuẩn mực xã hội. Jane không chấp nhận những quy ước xã hội áp đặt lên cô. Những lời thoại của nhân vật Jane Eyre trong quyển tiểu thuyết không chỉ phản ánh lòng dũng cảm trong việc bảo vệ giá trị cá nhân và sự tự do mà còn thể hiện tư tưởng tiến bộ vượt thời đại của Charlotte Brontë giữa trời Âu đầy định kiến trong thời kỳ Victoria.

“Quy ước xã hội không phải là bài học đạo đức. Tự cho mình là đúng không phải là tôn giáo. Công kích quy ước xã hội và thói tự cho mình là đúng không đồng nghĩa với vùi dập đạo đức và tôn giáo. Phanh phui những kẻ đạo đức giả không có nghĩa là dâng bàn tay của kẻ nghịch đạo lên trước Chúa.”

Quy ước xã hội không phải lúc nào cũng phản ánh đúng giá trị đạo đức chân chính. Tự cho mình là đúng không phải là biểu hiện của tôn giáo thực sự. Việc chỉ trích những quy tắc xã hội thiếu hợp lý và thái độ tự mãn không đồng nghĩa với việc phá vỡ đạo đức và tôn giáo. Phanh phui những kẻ đạo đức giả không có nghĩa là hành động chống lại tôn giáo mà chính là bảo vệ và tôn trọng các giá trị đạo đức thực sự. Những quy ước xã hội và thói tự cho mình là đúng đôi khi chỉ là mặt nạ che giấu sự giả tạo và việc vạch trần chúng giúp duy trì sự trong sáng và chân thực của đạo đức và tôn giáo.

Trong cuộc sống tại Thornfield, Jane đã phải đối mặt với nhiều quyết định khó khăn và đau đớn. Khi biết sự thật về vợ của Rochester, cô đã chọn ra đi, không phải vì cô không yêu anh, mà vì cô không thể đánh mất lòng tự trọng và giá trị cá nhân. “Khi muốn phạm sai lầm, hãy nghĩ đến sự hối hận, hãy biết sợ nó, hối hận là chất độc của cuộc sống, cô Eyre” – Ngài Rochester nói, nhưng Jane không sợ hối hận mà cô sợ mất đi chính mình. Vì thế, Jane đã chọn sự tự do và lòng tự trọng, thay vì sự an toàn và tình yêu trong tình huống đầy khó khăn.

Mối quan hệ với Rochester

Mối quan hệ giữa Jane và Rochester là trung tâm của cuốn tiểu thuyết Jane Eyre không chỉ vì tính lãng mạn của nó mà còn vì những gì nó đại diện. Rochester, với tất cả những khiếm khuyết và bí mật của mình, vẫn yêu Jane vì cô là chính mình. "Anh yêu em, Jane, và dù thế nào đi nữa, anh vẫn yêu em" Rochester thổ lộ như thế với Jane và câu nói của Rochester đã thể hiện được tình yêu chân thành và không điều kiện.

Mối quan hệ của họ không chỉ dừng lại ở câu chuyện tình yêu lãng mạn mà còn được xem là một cuộc đấu tranh chống lại những định kiến xã hội và những bí mật đen tối. Jane không chỉ là một người yêu mà còn là một người bạn đồng hành, một người thấu hiểu và chia sẻ mọi nỗi đau và niềm vui với Rochester. Thời khắc Jane trở về Thornfield không chỉ vì tình yêu mà còn vì trách nhiệm và lòng thương cảm. Sự tàn phá của Thornfield và tình trạng sức khỏe của Rochester đã thử thách lòng kiên nhẫn và tình yêu của Jane.

Tình yêu giữa Jane và Rochester là sự kết hợp của hai tâm hồn cô đơn tìm thấy sự an ủi và hy vọng trong nhau. Nó không phải là tình yêu hoàn hảo, nhưng là tình yêu chân thành và vô điều kiện. Sự đồng cảm và thấu hiểu lẫn nhau đã giúp họ vượt qua mọi thử thách và đạt được hạnh phúc thật sự.

Jane Eyre là một tác phẩm không chỉ mang giá trị văn học to lớn mà còn chứa đựng những thông điệp sâu sắc về cuộc sống và con người. Đọc Jane Eyre, độc giả không chỉ bị cuốn hút bởi câu chuyện tình yêu lãng mạn nhưng đầy bi kịch mà còn bị ấn tượng mạnh mẽ bởi hình tượng nhân vật Jane Eyre – một người phụ nữ kiên cường, dũng cảm và đầy lòng tự trọng. Như một bông hoa dại kiên cường mọc lên từ đất đá khô cằn, Jane đã vượt qua mọi nghịch cảnh để tìm kiếm hạnh phúc và tự do cho riêng mình. Từ những năm tháng tuổi thơ đầy đau khổ và cô đơn tại nhà Mrs. Reed, qua những ngày tháng tăm tối ở trường Lowood, Jane vẫn luôn giữ vững niềm tin vào bản thân và lòng kiên định. Cô đã chứng minh rằng, dù xuất thân thấp kém và bị xã hội chà đạp, mỗi con người đều có quyền được yêu thương và tôn trọng.

Tác phẩm của Charlotte Brontë đã đưa người đọc vào một cuộc hành trình tâm hồn, nơi mà tình yêu và tự do luôn là đích đến cuối cùng. Tình yêu giữa Jane và Rochester không chỉ là sự gắn kết của hai tâm hồn đồng điệu mà còn là biểu tượng cho cuộc đấu tranh chống lại những định kiến xã hội. Khi phát hiện ra sự tồn tại của Bertha Mason, Jane đã chọn rời xa Rochester, dù trái tim cô đau đớn tột cùng. Nhưng trên tất cả, Jane Eyre là một tác phẩm đề cao giá trị của sự tự nhận thức và trưởng thành. Qua những biến cố và thử thách, Jane đã tìm thấy chính mình, học được cách đối diện với nỗi đau và vượt qua khó khăn. Cô không chỉ tìm thấy tình yêu mà còn tìm thấy sự bình yên và hạnh phúc trong chính bản thân mình.

Jane Eyre đã để lại trong lòng người đọc những dư âm sâu sắc về lòng dũng cảm, sự kiên cường và khát vọng tự do của cô. Charlotte Brontë đã viết nên một tác phẩm không chỉ chinh phục trái tim độc giả mà còn khơi dậy những suy tư về giá trị con người và cuộc sống. Jane Eyre thật không sai khi được xem là tác phẩm mang biểu tượng vĩnh cửu của lòng dũng cảm và sự tự do cá nhân, một tuyệt phẩm trong mê cung của những cuốn sách kinh điển. Câu chuyện của nàng Jane sẽ mãi mãi in sâu trong lòng mỗi người, nhắc nhở về sức mạnh của tình yêu và niềm tin vào bản thân, như triết gia Jean-Paul Sartre đã nói: “Con người sinh ra không phải để tan biến đi như một hạt cát vô danh. Họ sinh ra để in dấu lại trên mặt đất, in dấu lại trong trái tim người khác.”

Nguồn: bookademy