Ngày nay nhiều người hay cho rằng đích đến của cuộc đời mình là hạnh phúc. Phải kiếm thật nhiều tiền, cưới một người mà mình yêu, leo lên đỉnh cao của quyền lực, ăn thật ngon, sống trong một ngôi nhà đắt đỏ. Những thứ đó có thể phần nào khiến chúng ta thỏa mãn, hạnh phúc ngay thời điểm đó rồi cũng chóng qua, chúng ta sẽ muốn nhiều, nhiều hơn nữa đến mức chúng ta sẽ thành nô lệ cho những thứ từng khiến chúng ta nghĩ là “hạnh phúc”. Vậy đâu là hạnh phúc vĩnh cửu? Liệu hạnh phúc có phải là những thứ bên ngoài, hào nhoáng, lấp lánh đó hay chỉ đơn giản như việc thở? Theo Thầy Thích Nhất Hạnh, hạnh phúc không phải là một điều gì xa vời hay khó nắm bắt mà là những khoảnh khắc bình an, tĩnh lặng và nhận thức sâu sắc về sự sống hiện tại. Hạnh phúc đến từ việc sống chánh niệm, tức là sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc, nhận biết và trân trọng những điều đơn giản xung quanh ta. Nó bao gồm cả sự hòa hợp với bản thân, với người thân yêu và với môi trường xung quanh. Hạnh phúc đến từ sự hiểu biết và tình thương, từ khả năng buông bỏ những căng thẳng, lo lắng và phiền muộn. Sống chánh niệm giúp ta nhận ra rằng những điều đơn giản như hít thở không khí trong lành, ngắm nhìn một bông hoa, hay cảm nhận tình yêu thương của người thân đều có thể mang lại hạnh phúc. Vậy nếu bạn thật sự muốn sống một lối sống chánh niệm hay sống một cách hạnh phúc trong từng khoảng khắc thì chào mừng bạn đến với Gieo trồng hạnh phúc - Thích Nhất Hạnh.
Thầy Thích Nhất Hạnh - Một vị thiền sư truyền cảm hứng
Thích Nhất Hạnh, sinh năm 1926 và viên tịch năm 2022, được xem như một trong những nhà tư tưởng Phật giáo lỗi lạc nhất của thế kỷ 20 và 21. Cuộc đời Thầy là hành trình lan tỏa thông điệp hòa bình, lòng nhân ái và sự tỉnh thức, vang vọng khắp nơi trên thế giới.
Sinh ra tại Huế, Việt Nam, Thầy xuất gia từ thuở thiếu niên, sớm trở thành một vị thiền sư danh tiếng trong dòng Thiền Phật giáo. Mang trong mình trái tim yêu chuộng hòa bình, Thầy đã dấn thân vào phong trào chống chiến tranh Việt Nam trong những thập niên 60 và 70, chấp nhận nhiều gian truân thử thách.
Hành trình hoằng pháp của Thầy không chỉ gói gọn trong những trang sách hay lời giảng thuyết. Thầy còn tổ chức vô số khóa tu và hội thảo trên khắp thế giới, thu hút hàng ngàn học viên đến tham gia, cùng nhau thực hành thiền và rèn luyện chánh niệm.
Làng Mai, một thiền viện do Thầy sáng lập tại Pháp, trở thành điểm đến tâm linh cho bất kỳ ai khao khát tìm kiếm sự bình an nội tâm. Nơi đây, mỗi ngày vang vọng tiếng chuông thanh tịnh, dẫn dắt con người hòa mình vào thiên nhiên, sống trọn vẹn với từng khoảnh khắc hiện tại.
Hơn cả triết lý Phật giáo, Thầy Nhất Hạnh mang đến cho chúng ta một lối sống an nhiên, hướng đến sự yêu thương và thấu hiểu. Mỗi lời dạy của Thầy là tia sáng soi đường, dẫn dắt con người trên con đường tìm kiếm hạnh phúc đích thực.
Về tác phẩm Gieo trồng hạnh phúc
Gieo trồng hạnh phúc là một tác phẩm đặc biệt của Thầy Thích Nhất Hạnh, được coi như một nguồn cảm hứng quý giá cho những ai đang tìm kiếm sự bình an và hạnh phúc trong cuộc sống.
Cuốn sách giống như một khu vườn tâm hồn, mỗi trang sách là một hạt giống hạnh phúc được Thầy Nhất Hạnh vun đắp bằng những lời dạy đơn giản nhưng sâu sắc.
Lật giở từng trang sách Gieo trồng hạnh phúc, bạn sẽ được hướng dẫn:
Hiểu rõ về chánh niệm: Chánh niệm là chìa khóa mở cánh cửa đến hạnh phúc, và Thầy Nhất Hạnh sẽ chỉ cho bạn cách thực hành chánh niệm trong từng hơi thở và hoạt động hàng ngày.
Nuôi dưỡng lòng từ bi: Lòng từ bi là nền tảng của hạnh phúc, và Thầy Nhất Hạnh sẽ giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa của nó và cách rèn luyện và nuôi dưỡng đức tính này trong lòng mình.
Đối mặt với khó khăn: Cuộc sống không tránh khỏi thử thách, và trong cuốn sách này, Thầy Nhất Hạnh chia sẻ những bài học quý giá để giúp bạn đối mặt với những khó khăn một cách bình an và thấu hiểu.
Xây dựng mối quan hệ lành mạnh: Mối quan hệ tốt đẹp là nguồn động lực lớn cho hạnh phúc, và Thầy Nhất Hạnh sẽ hướng dẫn bạn cách xây dựng và duy trì những mối quan hệ hòa hợp, yêu thương và thấu hiểu.
Chánh niệm trong đời sống
Chánh niệm có thể được hiểu là sự tập trung hoàn toàn vào hiện tại và nhận thức rõ ràng từng khoảnh khắc của cuộc sống. Theo Thầy Nhất Hạnh, chánh niệm không chỉ là việc thiền định trên chiếc gối mỗi ngày, mà còn là một lối sống, một tư duy mở rộng ra toàn bộ các hoạt động hàng ngày của mỗi người trong chúng ta và được thầy truyền đạt xuyên suốt cuốn sách. Khi chúng ta sống trong chánh niệm, chúng ta đang làm cho mỗi khoảnh khắc trở nên sống động và ý nghĩa hơn. Chúng ta không để mất trong những lo âu về tương lai hoặc những hối tiếc về quá khứ, mà thực hành tỉnh thức và hiện diện trong hiện tại. Chánh niệm là khả năng nhìn nhận mọi thứ với tinh thần mở cửa, không đánh giá hoặc phán xét, mà chỉ đơn giản là chấp nhận và yêu thương.
Để thiền chánh niệm không quá khó như mọi người thường nghĩ, phải nhắm nghiền mắt, bó gối ngồi im mà thực chất chỉ là tập trung chú ý vào hơi thở của ta mà thôi. Việc tập trung vào hơi thở giúp cho chúng ta sống ở giây phút hiện tại, ngay ở đây lúc này, suy nghĩ không dắt mình đi về quá khứ hay tương lai, lo lắng hay bộn bề, chỉ ở hiện tại không phán xét. Tưởng tượng bạn đang ngắm bình minh tuyệt đẹp nhưng suy nghĩ không ngừng lo toan, thay vì thưởng thức cảnh đẹp của buổi đầu ngày thì chúng ta lại để trôi qua thật oan uổng.
“Để thưởng thức trọn vẹn những món quà mà cuộc sống mang tặng, chúng ta phải thực tập chánh niệm trong mọi lúc, mọi nơi dù đang đánh răng, chuẩn bị thức ăn sáng hay lái xe đi làm. Mỗi bước chân, mỗi hơi thở đều có thể là một cơ hội đem đến cho ta niềm vui và hạnh phúc. Cuộc sống đầy rẫy khổ đau. Nếu không đủ hạnh phúc, ta sẽ không chăm sóc được nỗi khổ đau và tuyệt vọng của mình”
Hằng ngày chúng ta không lúc nào là không thở nhưng liệu có ý thức được là mình đang thở không? Tập trung vào hơi thở là cách chánh niệm đơn giản nhưng thật sự rất khó cho người mới bắt đầu. Hơi thở ý thức là công cụ thiết yếu giúp ta hợp nhất thân tâm và mang năng lượng chánh niệm vào mỗi giây phút của đời sống hằng ngày. Sau đây là bài thực tập ngắn của Thầy về việc chú ý trong hơi thở
“Tôi muốn cống hiến cho quý vị một vài bài thi kệ mà quý vị có thể sử dụng để thực tập trong khi thở và mỉm cười:
Thở vào, tôi biết tôi đang thở vào Thở ra, tôi biết tôi đang thở ra.
Thở vào, hơi thở vào của tôi trở nên sâu hơn Thở ra, hơi thở ra của tôi trở nên chậm lại.
Thở vào, tôi làm lắng dịu thân thể tôi Thở ra, tôi thấy khỏe nhẹ.
Thở vào, tôi mỉm cười Thở ra, tôi buông thư.
Thở vào, tôi an trú trong giây phút hiện tại Thở ra, tôi biết đây là giây phút tuyệt vời.
Quý vị có thể rút gọn những câu trên bằng:
Vào, ra Sâu, chậm Khỏe, nhẹ Lặng, cười Hiện tại, tuyệt vời.
Mỗi chữ hoặc mỗi câu cho mỗi hơi thở vào ra.
Giây phút hiện tại là giây phút duy nhất thực sự có thật. Vì vậy, nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta là có mặt trong giây phút hiện tại, bây giờ và ở đây để tận hưởng những gì đang xảy ra trong ta và chung quanh ta.”
Không chỉ là việc thở mà còn là ăn, uống, nằm, ngồi, sinh hoạt hằng ngày hãy để cho chánh niệm là một phần của cuộc đời. Khi ăn uống với chánh niệm, chúng ta tập trung hoàn toàn vào hành động ăn, nhận biết mỗi miếng thức ăn đưa vào miệng, cảm nhận vị ngon và hương thơm của từng thành phần. Chúng ta cảm nhận cảm giác ngon miệng từng phút, ăn uống chánh niệm giúp chúng ta tạo ra một khoảnh khắc yên bình và tĩnh lặng, nơi mà tâm trí được giải phóng và thư thái. Khi đi trong chánh niệm, chúng ta tập trung vào mỗi bước đi, cảm nhận cảm giác của đôi chân tiếp xúc với mặt đất, cảm nhận cảm giác di chuyển và đồng thời, lắng nghe âm thanh của bước chân và cảm nhận sự cân bằng của cơ thể. Chúng ta cũng lắng nghe các ý nghĩ, cảm xúc và trạng thái tâm trí xuất hiện trong quá trình đi, nhưng không bị chúng cuốn trôi mà thay vào đó, để chúng trôi qua mà không phán xét, gắn bó với chúng. Thay vì vội vã đi vì lo lắng trễ giờ, Thầy luôn dành cho mình một khoảng thời gian, một giờ đồng hồ để thực hành đi trong chánh niệm. Trong thời gian này, Thầy dành thời gian thư thả để quan sát vẻ đẹp của khung cảnh xung quanh, đắm chìm trong môi trường tĩnh lặng và bình yên của hiện tại.
Nuôi dưỡng lòng từ bi và xây dựng mối quan hệ lành mạnh
Khi một người bạn hoặc đồng nghiệp nói điều gì đó làm ta tổn thương, thay vì phản ứng ngay lập tức, ta nên theo dõi hơi thở để làm dịu và an tịnh thân tâm. Vì khi bị tổn thương, trong lòng ta như là những cơn sóng cứ cuồn cuộn, muốn buông ra lời để tổn thương ngược lại người đó. Nhưng hãy chậm lại, hít thở chánh niệm khi mà tâm trạng như mặt hồ tĩnh lặng, hãy nhẹ nhàng nói với người đó "Những lời anh nói làm em tổn thương. Em muốn cùng anh nhìn sâu vào điều này.” Nếu cả hai cùng nhìn lại thì tốt hơn, và nếu cùng nhìn chung với nhau thì tốt nhất.
Bên trong chúng ta có thể có những trận chiến, chúng ta tự làm tổn thương mình. Giờ là lúc ký một hiệp ước sống chung an lạc với thân thể và cảm xúc của mình. Khi có hòa bình trong ta, ta có thể hòa giải với những người thương. Nếu trong ta có xung đột, dễ gây chiến với người thương và kẻ thù. Cách chúng ta nói và hành xử cho thấy chúng ta đối xử với nhau như người thương hay kẻ thù. Nếu người thương là kẻ thù, làm sao hy vọng có hòa bình trên thế giới?
Chúng ta đều có hạt giống tuệ giác. Chúng ta biết trừng phạt không đem lại gì tốt đẹp, nhưng vẫn cố trừng phạt nhau. Khi người thương làm ta đau khổ, ta muốn trừng phạt họ để khuây khỏa, nhưng điều đó chỉ làm tình hình tồi tệ hơn. Khi tỉnh táo, ta biết rằng sự trừng phạt là trẻ con và ngu dại, chỉ khiến cả hai bên đau khổ và leo thang sự trừng phạt.
Nên với người thân, người thương yêu với chúng ta, hãy ký một hiệp ước sống chung an lạc để giúp ta trị liệu những cơn giận, những thương tổn trong ta và trong người kia. Khi ký hiệp ước sống chung an lạc, chúng ta không chỉ tạo nên an lạc với người khác mà còn tạo nên an lạc cho tự thân.
Cảm nhận sau khi đọc sách
Đây có thể nói là một quyển sách đầu tiên của thầy Thích Nhất Hạnh mà tôi đọc. Với tôi khi lần đầu đọc tôi thấy khá lạ, vì sách không chia theo từng chương mà là rất nhiều chủ đề khác nhau và với lần đầu tiếp xúc với sách của Thầy tôi thấy nó khá bình thường. Thậm chí tôi còn không đọc phần thực hành chánh niệm của Thầy mà bỏ qua đọc lướt rất nhiều và bỏ sách không đọc một cách hời hợt. Nhưng khoảng thời gian gần đây, có tìm hiểu nhiều về EQ và chánh niệm thì tôi đọc lại sách của Thầy, có thể nói lần này tôi rất vui vì mình sở hữu một quyển sách mà với tôi thì là cẩm nang trong luyện tập lối sống chánh niệm. Đọc kỹ từng trang thì tôi thấy trong lòng rất bình yên, sống chậm lại, thở chậm lại, ở đây ngay lúc này. Người ta hay nói sách bạn đọc thế nào thì bạn sẽ trở thành người như thế, nên vì vậy tôi rất mong muốn người thân, người yêu thương đều đọc sách của Thầy. Vì hạnh phúc không ở đâu xa khác mà nó là chính ta, là khi thân tâm hòa lại làm một, ở hiện tại không cần vội vã mà chỉ ngắm một bầu trời màu xanh mát, một bông hoa mọc lên ven đường, không phải cuộc sống đẹp lắm sao? Nếu bạn là người mới đọc sách về chánh niệm thì có thể đọc quyển “Search Inside Yourself” của Chade-Meng Tan mà tôi có review ở bài trước, tiếp theo có thể đọc Gieo trồng hạnh phúc của Thầy Thích Nhất Hạnh để có cho mình một cẩm nang luyện tập lối sống này. Tôi xin kết thúc bài review bằng bài thơ của thầy.
"Thức dậy miệng mỉm cười
Hăm bốn giờ tinh khôi
Xin nguyện sống trọn vẹn
Mắt thương nhìn cuộc đời"
Thiền sư Thích Nhất Hạnh
Nguồn: tinleee - Bookademy